Bebeklerde Obezite

 

Amerika’da çoğu sıhhat eksperı, bebekler aralarında görmekteyiz olan obezitenin bundan sonra bir “salgın” durumuna geldiği konusu ile ilgili ikazlar gerçekleştirmektedir. Bu halden bütün aileleri, okul yöneticilerini, bebekleri haberdar etmek isteyen eksperler gün geçtikçe yeni bir televizyon programına çıkarak vazifelerini yerine oluşturmaktadır. Obezite bugünkü bebekleri aralarında izlenimlenen en tehlikeli rahatsızlıktır. İngil­tere’deki bebekler içerisindeki obezite seviyesi Amerika’daki miktardan daha aztür. Fakat İngiltere’de beslenme tipinın biraz biraz Amerikan-usulü beslenme tipi­na benzemesi sebebiyle, bu ülkede yaşayan bebeklerin da obezite konusu ile ilgili Amerikalı yaşıtlarından pek de geri kalmayacağı düşünülmektedir.

Obezite problemine kapsamlı bir bakış
 
■ Amerikan Çocuk ve Erişkin Psİkiyatri Akademisine göre, Amerika’da bebekler aralarında yaşanan obezite sıkıntısı son senelerde süratle çoğalmaktismir. Çocukların ve buluğ çağındaki güçlerin %16-33’ü obez kategorisine girmektedir. Akademi’nin yaptığı incelemeye göre, her sene 300.000’den çok insan hatalı ve sıhhatsız beslenme ve egzersiz mahrumliği sebebi ile yaşamını kaybetmektedir. Obezite, teda­visi her sene 100 milyar dolara varan harcamalara sebep olan bir hastalıktır.




Obezite Çocuklar
 
Aşırı kiloların sebepleri
 
Bhafifı hallerde enderen de olsa diğer rahatsızlıklar aşırı kilolara neden olmaktismir. Bu haller dışında, evde alacağınız önlemlerle aşırı kiloların ve obezitenin önü­ne güçebilirsiniz. Aşırı kiloların ve obezitenin çoğu sebep bulunmaktadır:


■ Hollanda’da çalışan bir inceleme grubu obezitenin kahvaltı alışkanlığı olma­yan ve bu nedenden dolayı öğle yemeğine kadar saklı yağ seviyesi olabildiğince fazla abur cuburla beslenen bebekler ile temaslı olduğunu iddia etmiştir.

■ Amerika’da sistemlenen bir konferansta söz alan eksperlera göre, günlük fizik­sel etkinliknin hafif olması, TV karşısında güçirilen süresin uzaması, yağ ve ka­lori açısından varlıklı besinlerin tüketilmesi obeziteye zemin hhafifırlamaktismir.

■ Yapılan incelemeler, bugünkü bebeklerinın eski zamanki bebeklerdan daha düşük yemek yediğini fakat çok ufak yaşlardan itibaren TV karşısında da­ha uzun süre harcismiğını belirleme etmiştir. Dr Reilly’ye göre, okul evveli yaş grubundaki bebekler fiziksel manada daha dinamik olacağına, TV karşısında pasifıze olmuştur. Hem de bebekler daha düşük yemek yemekte; video, TV, playstationlar ve bilgisayar ekranları karşısında da uzun süre güçirmektedir.

■ Üçüncü Ulusal Sağlık ve Beslenme İnceleme Araştırmasına göre, Amerikalı bebekler günde minimum4 saat TV izlemektedir. TV izleme oranındaki bu çoklık kilo çoğunluğu ile direkt olarak orantılıdır. Bu hal bedende meydana gelen yağlanmanın da nedenlerinden bir tanesidir.

■ Yapılan bir incelemeye göre, bugünkü bebekleri 1950 senesinde yaşayan çocuk­lardan daha çok kalori almamaktismir. îki kUşak içerisindeki tek fark fiziksel ak­tivitenin seviyesidır. Bundan kırk sene evvelce bebekler daha yağlı gıdalar tüketirler­di, bu bebeklerin vücutlarına giren kalori oranı olabildiğince çoktu; fakat 40 sene evvelce daha fazla meyve ve sebze yenir, daha düşük çikolata ve şeker tüketilirdi. O za­manlar süt ve buğdaylı besinlerin kullanımı şimdİkinden daha çokydı. Bu ne­denle, fiziksel etkinlikde izlenimlenen düşüşün obeziteye sebep olan faktör­lerden sadece biri olduğu anlaşılmaktismir. Sağlıksız bir beslenme tipi da obezite sebeplerinin aralarında bulunmaktadır.
bebeğiniz aşırı kiloluysa ne yapması gerekirsiniz?

■ Sakın bebeğinizin beslenme sistemini tamamiyle denetim altına çalışmayın. Amerikalı eksper Leann Birch’e göre, ailelerin bebeklerina ait beslenme sistemi­ne gereğinden çok karışması, bebeklerin enerji sayısını ve kalori civarını kendi başlarına sistemleyememesine yol açmaktismir. Başka bir deyişle, ebe­veynler bebeklerinın midelerine giren yiyecekleri sıkı bir denetim altında tutma­ya çalışırsa, bebekler ne vakit doyduklarına ve ne vakit acıktıklarına kendi başlarına karar veremez. Dr Birch’in yaptığı incelemeye göre, beslenme sistem­leri anne ve pederları doğrulusunda sıkı bir kontrol altında tutulan bebeklerda yağ seviyesi başka bebeklera miktarla daha fazla çıkmıştır. Ebeveynlerin yapacağı en güzel olay bebeklerina misal oluşturabilecek bir beslenme programı uygula­maktır. Sıkı bir disiplin altında tutulan bebeklerin bu misal beslenme programına sıkı sıkıya uymasını sağlamak manasızdır. Bunun yerine bebeklera misal beslenme uygulamasının faydalarını anlatmak daha yararlı olacaktır.

■ Birinci bölgede çizdiğimiz uygun beslenme piramidine ehemmiyet verin. Çocuklar bu piramitte bulunan vitamin, mineral, rafine olmayan karbonhidratlar ve sıhhatlı proteinleri tüketiyorsa, yağlı ve sıhhatsız besinler gündem dışında kal­mış demektir.

■ Sağlıklı bir beslenme planının oluşturulması esnasında bebeklera da mesul­luk yüklenmelidir. bebeğinizun kendi besinlerini kendilerinin seçmesini sağlayın (çocuğunuzla bir araya gelip günlük veya haftalık yiyecekleri evvelce­den belirleyebilirsiniz). bebeğiniz bu tür bir mesulluğun kendine yükle­necek kadar büyüdüğünü fark eöğüte, yaşamına doğru ve sıhhatlı bir biçimde çekisistem vermek isteyecektir.

■ . bebeğiniza herhangi bir hususta mükafat verecekseniz çikolata, şeker ve başka
yiyecekler dışında bişiler (örnek olarak, oyuncak) seçmeye gayret edin. Çocuğu­nuz gıda maddelerini doğru ve güzel hadiselerla temaslendirirse (örnek olarak, okul­da alınan güzel notların ve ailesini sevindiren hadiselerin karşılığının hep yiye­cek olduğunu düşünürse), her mutlu anını yemek yiyerek değerlendirmek isteyecektir. Çocuklar kendi kararlarını kendileri verebilecek kadar büyüdükle­rinde, başarıları dahil başlarına gelen her güzel olayin karşılığını yemek yiyerek tebrikya çalışır. Bu sebeple, bebeğinize güzel davranışları karşısında çiko­lata, tatlı, şeker, dondurma, hamburger ve kızartma sağlıyorsanız, bu hususta bir farklılık yapmanız lazım olur. Örneğin mükafat olarak verebileceğiniz oyuncaklar ve güzel giysiler mükafat olarak vereceğiniz yiyeceklerden daha manalı olacaktır. bebeğinizu mükafatlendirmek istiyorsanız, eş güdümlü gezip dolaşabilirsiniz.

■ bebeğiniza daha fazla ufak yaşlardan itibaren sıhhatlı ve nitelikli bir beslen­me tipinın ne manaya yaklaştığını anlatmaya çalışmalısınız. Mutfağınız yağlı yi­yeceklerle dolup taşıyorsa, bebeğinize doğru mesajlar veremezsiniz. Mutfa­ğınızı bütün aileniz için faydalı olan thafife ve sıhhatlı yemeklerledonatın.

■ bebeğinizu diyet yapması için güçlamayın. Diyet yapmaya güçlanan bir ço­cuk, kendisini yaşıtlarından daha değişik bir koordinatda hissedeceğinden öz itimatini kaybeder ve yasaklanan yiyecekleri hayal ederek yaşar. Sağlıklı yiye­ceklerden meydana gelen bir beslenme planına bulunduran bir çocuğun kilosu vakit­la belirli bir kiloda sabitlenir. Büyümek ve gelişmek için her çocuğun kaloriye ve gıda sayısal değeri fazla olan besinlere gereksinimi olduğunu unutmayalım. Çok ka­tı kurallarla oluşturulmuş diyetler bebekler için her gün  faydalı olmamakta­dır. Aşırı kilolu olan bebeklerda bile sıkı diyetlerin çok faydalı olmismiğı göz­lemlenmiştir.

■ bebeğinizun kendisini iyi hissetmesini sağlayın. bebeğiniz öz itimatle yeti­şirse, sıhhatlı kalmaya gayret edecek ve sağlığını bozacak herhangi bir beslen­me tipinden uzak durmaya çalışacaktır. Obez kategorisine giren çoğu çocuk kendisini çirkin bir yağ fıçısı olarak görür. Obez bebekler dost çev­relerinde de olumsuz bazı reaksiyonlar aldığından, kendilerine olan itimatle­rini tamamiyle yitirirler. bebeğinizu bazı zamanlar onore edin, ona bazı iltifatlarla yaklaşın. Ne kadar hoş göründüğünden ve bedeninin ne kadar sıhhatlı olmasından bahsedin.

■ Yemek yemeyi büyük bir vaka durumuna getirmeyin. bebeğinizu sıhhatlı bir bes­lenme tipinın nasıl oluşturulması gerektiği konusunda eğitin, ancak bu mevzu­nun üzerine çok da çok düşmeyin. Yemek sofranıza sıhhatlı ve thafife yiyecekle­ri koymaya çalışın. Yemek sofrasında herkes belirli bir yiyeceği yiyorsa, aşırı ki­lolu olan bebeğinizi bu yiyecekten eksik etmeyin. Sofradaki herkesin ye­diği bişiyi bebeğinize vermezseniz, bu yiyecek bebeğinizin beyninde obsesyon (takıntı) durumuna gelebilir.

■ bebeğiniza çoğu olayden eksik olduğu hissini vermeyiniz. Her çocuk aile­sinde, okulunda ve dostlarının beraberinde eşit muamele görmek ister. Çocu­ğunuzun beraberinde patates cipsi veya tavuklu hamburger yeniliyorsa, çocuğu­nuzu bu yiyeceklerden eksik etmek büyük bir merhametsızlık olacaktır. Bu ne­denle çocuğunuzla uyuşma yapma yoluna gidebilirsiniz. Mesela patates cip­sinin yalnızca cuma akşamları yenilmesine izin yol açabilirsiniz. Bu biçimde birtakım gıda maddelerinin obsesyon durumuna gelmesine engelleyebilirsiniz. Çocuğunu­zun tercih ettiği abur cubur besinler yerine daha fazla sevebileceği sıhhatlı besin­lar almaya çalışın. bebeğiniz için çok büyük bir ehemmiyeti olan birtakım yiyecekleri tamamiyle yaşamınızdan çıkarmaya çalışmayın. Mesela, çocuğunuz şekeri çok seviyorsa, yalnızca akşam yemeğinden sonra küçücük bir şeker vereceğinizi söyle­yin. Ya da bebeğinize minik bir çikolata parçası ikram edebilirsiniz (nitelik­li çikolata markalarını seçin). bebeğiniz bu yolla dengeli bir beslenme pla­nının nasıl meydana getirildiğunu öğrenecek ve kendini dostlarından daha fark­lı hissetmeyecektir.

■ bebeğiniza yemeğini biraz biraz yemesi ve ağzındaki yiyeceği yeteri kadar çiğ­nemesi konusunda telkinlerde bulunun. bebeğinizun çabuk çabuk veya TV karşısında yemek yemesine engel olun. Televizyon yerine yalnızca yediğimiz yemeğe odaklanırsak, daha tez doyarız.

■ bebeğinizun öğün arasında neler atıştırdığına çok ilgi edin. Abur cubur­ların fazlası çok yağlı ve şekerlidir; ilaveten hiçbir gıda sayısal değerine sahip değildir. bebeğinizun her gün  elinin altında bulabileceği besinlerin cinsini de­ğiştirin. Mesela bebeklerinızın rahatça ulaşabileceği yerlere çikolata ve şe­ker yerine thafife meyve ve sebze, kurutulmuş meyve ve ceviz, patlamış pirinç­ten yapılmış krakerler, yağsız ve tuzsuz patlatılmış mısır, yulaflı bisküviler, buğdaylı ekmek, yoğurt ve süt koyabilirsiniz. Bu kadar çok sıhhatlı çeşidin için­den birini ya da birkaçını seçmek bebeğinizin açlığını bastıracaktır. Acıktı­ğında sıhhatlı gıdalarla doymayı öğrenen bebekler sıhhatlı bir beslenme tipi­na daha tez uyum sağlar. bebeğiniza ne vakit acıkacağını veya acıkma­sı gerekliliğini söylemeyin. Bırakın kendisi acıktığında mutfağa gitsin ve elinin altında basitçe bulabileceği sıhhatlı gıdalarla beslensin. Bu biçimde oto-denetim (kendi kendini denetim edebilme) sistemi de gelişecektir.

■ bebeğinizun içtiği sıvılar sebebiyle lüzumsuz yere kalori alarak karnını doyur­masını engelleyin. Öğün arasında su içilmelidir. Süt (4 yaşından sonra %2 oranında) ve sulandırılmış meyve suları ise ana öğünlerde içilebilir.

■ bebeğinizun fiziksel etkinliğini artnehir için detaylı tedbirler almanız gerekiyor. Her gün belirli fiziksel etkinlikleri sağlayan bebeklerin sıhhatları olumlu yönde tesirlenmektedir. Okulda uygulanan gövde eğitim hareketlerine bundan sonra eski­si kadar ehemmiyet verilmemektedir. Beden eğitimi öğütleri enderen yapılmakta ve sınıflar çok kalabalık olmasından bu öğütleri alan bebeklerin belirli aerobik hareketleri için sıra beklemesi gereklidir. Bedensel hareketler ile ilgili daha detaylı bilgi alabilmek için beşinci seksiyonü ilgiyle okuyunuz.
■ bebeğinizun TV karşısında güçirdiği süresi hafifaltmaya çalışın. Çocuklar TV izlerken fazla zaman hareket etmeyence oturup kalırlar. Daha da kötüsü, TV reklamla­rında çıkan birbirisinden değişik ürünler, bebeklerin yiyecekler ile ilgili olabildiğince hatalı veriler edinmesine sebep olur. Mesela çoğu reklamda leziz çikolata­ların çocuk gelişimindeki büyük etkilerinden bahsedilir. Bunu gören çocuk da thafife meyve yerine fazla fazlafazla fazlaçikolata yemeyi tercih eder. Çeşitli reklamlarda birbirisinden güzel besin maddesini izleyen bebeklerin karnı çok çabuk acıkır. Ço­cuklar tesir altında kalarak reklamlardaki hamburger ve patates kızartmalarını, çikolatalı müslileri, patates cipslerini ve ghafiflı meşrubatlari isteyebilirler. Hatta bu yemeklerlebeslenmenin doğru bir beslenme tipi olduğu gibi hatalı bir izle­nime bile kapılabilirler.

■ bebeğinizun okulundaki yetki sahibilerle konuşmayı ihmal etmeyin. Kendi yeme­ğini bitirdikten sonra yemeklerini bitiremeyen dostlarının yemeklerini de yiyen bir çocuğa engel olunmalıdır. Okul yetkililerinden öğle yemeklerinde verdiği yağlı besinlerin miktarını hafifaltmalarını isteyin. Hiçbir çocuk doymuş yağ seviyesi fazla besinlerden yararlanamhafif. bebeğinizun beslenme mönüsü­nü eskiden planlamaya çalışın. Mesela, kızartma haftada bir kere yenmeli­dir. bebeğiniz için bir liste tutarak her zamanyediği meyve sebzeleri bu listeye yhafifabilir, thafife meyve ve sebze kullanımını emniyet altına alabilirsiniz.

■ bebeğiniza güzel bir misal meydana getirmek için bütün aile bireylerinin beslenmesi­ne ilgi etmesi gereklidir. Bütün aile fiziksel etkinlikyi artırabilir. Çocuk büyüklerini spor yapar iken gördükçe kendisi de hareket etmek isteyecektir. bebeğiniza misal olmayı hedeflarken, siz de uygun bir beslenme ve hayat tipine sahip olabilirsiniz.

■ Siz beslenme ile ilgili neler düşünüyorsunuz? Önemli olan bu problemin ce­vabıdır: Sizin beslenme içeriğine yaklaşımınız. Sadece obezite seviyesi değil, beslenme sistemsizliklerinin de seviyesi süratle çoğalmaktismir. Ebeveynler defalarca kez ne kadar şişman olduklarından bahseder -her an rejim yapma telaşı için­de olursa, bebekler da bundan olumsuz tesirlenerek bütün yiyecekleri tehlikeli besinler olarak görebilir. Çocuklar her yemek ardından kendilerini suçlu his­sedebilir. Mesela, genç kızlar kilo almamak hedefiyle yemek sofralarına otur­maktan kaçar ve açlıktan mideleri khafifınınca da abur cuburla doyurmayaçalı­şır.

Amerika’da yaşayan bireylerin %50’si her an rejimdedir. Çocuklara ne ka­dar hatalı mesajlar verildiğini görüyor musunuz?